De afgelopen weken ben ik amper bezig geweest met mijn blog. De hitte, maar ook moeheid en dagen weg, waren daar de oorzaak van. Ik nam mezelf dat regelmatig kwalijk. Als eeuwige perfectionist stel ik veel te hoge eisen aan mezelf, ongeacht de omstandigheden. Waar ik tegen een vriendin zou zeggen bij 35 graden in Nederland: ‘Dat is toch logisch dat er niks uit je handen komt’ en “Doe het lekker rustig aan’ zeg ik tegen mezelf eerder iets in de trant van: “Je had vanochtend best een stuk van een blogpost kunnen schrijven of uitzoeken hoe je die plugin op die website zet, je schiet echt niks op zo.” En van niet gaan sporten omdat ik het benauwd kreeg, baalde ik vooral: “Niet goed voor je spieren, Nettie.” Herken jij dit ook bij jou?
Ik weet zelf al jaren dat ik te streng ben voor mezelf en dat daar geen enkele reden toe is. Toch is het, ondanks dat de erkenning er bij mij is, het ontzettend lastig om wat minder van mezelf te eisen. Soms heb ik het gevoel dat ik mezelf laat “boeten” voor het feit dat ik chronisch ziek ben. Voor het feit dat ik veel minder bruikbare uren in een dag heb omdat ik regelmatig rust. Voor het feit dat ik geen fulltime baan heb maar een WIA-uitkering. En hoewel ik zulke dingen bij een ander gewoon accepteer en zal zeggen dat hij/zij niet zoveel van zichzelf moet vragen en dat het al moeilijk genoeg is, geldt er in m’n hoofd duidelijk een andere standaard voor mij. Een torenhoge, perfectionistische standaard. Ik snap niet precies waarom.
“Aan alleen lezen of noteren hoe je moet, heb je niet zoveel.
Je zult het ook echt in de praktijk moeten brengen”
Maak ruimte voor fouten
In het najaar (van 2017) was ik begonnen aan het maken van een zelfzorgdagboek. Het doel hiervan was beter voor mezelf zorgen, ofwel: milder zijn naar mezelf toe. Dat idee was leuk en het is ook een heerlijk creatief project maar uiteindelijk heb je aan alleen dingen noteren of lezen niet zoveel. Je zult het ook echt in de praktijk moeten brengen. Daar begon ik pas een paar weken geleden mee. Ik teken graag, maar ik vergal soms m’n eigen plezier omdat ik het niet goed genoeg vind. Ik ga op zoek naar foto’s van hoe iets er echt uit moet zien en ben niet tevreden als mijn resultaat niet genoeg lijkt op de werkelijkheid. Ik besloot dat ik een tijdje alleen nog maar uit mijn hoofd mocht tekenen en dat het vooral niet op de werkelijkheid hoefde te lijken. Dat is best een uitdaging voor iemand die perfectionistisch is hoor! Van te voren hield ik ook de spanning: zal ik wel tevreden worden van het resultaat? Maar ik merkte ook dat ik aan het tekenen zelf veel meer plezier beleefde omdat ik veel meer ruimte voor mezelf had gecreëerd: om fouten te maken, maar ook om creatiever bezig te zijn en meer opties te hebben.
Hoe voel je je eigenlijk?
Een tweede stap, die meer lichamelijk is, volgde. Ik probeerde te luisteren naar mijn gevoel. In plaats van zoals gewoonlijk meteen streng te reageren op mezelf (als ik in mijn ogen iets verkeerd had gedaan, te weinig had gedaan, te lui was…) begon ik mijn gevoel op dat specifieke moment op te merken en te erkennen. Als ik iets had laten vallen in de keuken (bloem, cacao, er vliegt hier van alles door de lucht…) merkte ik dat ik best heel moe was en daarom moeite had me te concentreren. Als ik dan ook nog iets liet vallen, waardoor het klusje nog langer duurde, raakte ik daar verdrietig, ongeduldig of boos van. In plaats van kwaad te worden op mezelf (vul maar een scheldwoord in en je eigen naam) zei ik tegen mezelf: “Je bent moe en doordat het nu nog langer duurt omdat je dit ook nog moet opruimen, raak je wat geërgerd.” Dit alleen al, je eigen gevoelens erkennen, helpt enorm.
“Vraag jezelf wat je nu nodig hebt”
Als tweede stap kun je jezelf vragen wat je nu nodig hebt. In dit geval wist ik direct wat ik nodig had: “Ga eerst maar even zitten en doe iets ontspannends. De rest komt straks wel” zeggen tegen mezelf. En weet je dat mijn humeur daar echt stukken beter van werd dan dat ik chagrijnig stond op te ruimen, nog wat dingen omver gooide en vervolgens ook nog iets onsmakelijks op tafel zet? Wat een winst door zo’n simpele truc om iets meer aandacht aan je emoties te besteden en te luisteren naar wat je op dat moment echt nodig hebt.
(Deze oefening komt trouwens uit de zelfcompassie en mindfulness. Het boek Hartvol van Marlou Kleve over dit onderwerp is een aanrader.)
Nu ik een stapje verder ben op dit pad van zelfzorg en -compassie, heb ik goede hoop dat ik nog verder kan komen. Het is wel een lange weg, want eenmaal ingesleten gewoontes doen er jaren over om weer uit je systeem te gaan en we leven daarnaast ook nog eens in een veeleisende maatschappij waarin de norm vaak hoog ligt. Maar ik vind dat het tijd is voor nieuwe normen en waarden, mijn eigen, die die ervoor zorgen dat ik me goed voel. Ziek zijn is al lastig genoeg.