Nee zeggen vinden de meeste mensen al best moeilijk als het gaat om dingen waar we geen zin in hebben. We willen andere mensen niet teleurstellen en we willen graag aardig gevonden worden. Als je nee moet zeggen tegen situaties waar je wel heel veel zin in hebt, dan wordt het nog lastiger want dan stel je met die ‘nee’ niet alleen andere mensen teleur (in jouw hoofd) maar ook jezelf.
Of je iemand teleurstelt met je nee weet je van te voren niet. Dat is een aanname die we doen op basis van onze eerdere ervaringen. We gaan ervan uit dat als mensen ons iets vragen, ze er sowieso op hopen dat je ja zegt. Maar ja zeggen terwijl je eigenlijk nee bedoelt zou net zo teleurstellend kunnen zijn voor de ander als gewoon nee zeggen. Mensen die ergens geen zin in hebben en tegen hun zin ja zeggen zijn namelijk onoprecht en vaak minder gezellig als ze iets tegen hun zin doen. Bovendien kun je ze nu minder goed vertrouwen. Ze zeggen toch wel ja. Ja zeggen omdat iets “zo hoort” (dat is een mening) of in het kader van ‘investeren in de relatie’ is een vorm van zelfmutilatie, zegt psycholoog Jan Geurtz in de podcast Eindbazen (afl. 175). Je snijdt een stukje van jezelf af om die relatie in stand te houden. Daarmee maak je jezelf minder echt. En hoeveel concessies wil je doen voordat je er een keer genoeg van hebt?
Bij omgaan met chronische ziekte loop je er al snel tegen aan dat altijd maar ja zeggen tegen alles gewoon niet meer gaat. Of je nou oprecht ja zou willen zeggen of er helemaal geen zin in hebt. Je hebt daarvoor te weinig energie en/of teveel pijn en bent gedwongen keuzes te maken.
De “ziektekaart”
Als je ergens geen zin in hebt, is pijn of moeheid een goed excuus. Dat hebben de meeste gezonde mensen (na een tijdje) ook wel door. Daarom kun je dus beter oprecht blijven en alleen de “ziektekaart” spelen als die echt opgaat.
Je komt ook situaties tegen waarin je wel echt dolgraag wilt. Als je te vaak de ziektekaart hebt gespeeld, dan geloven mensen je soms niet meer in die situaties. “Ik heb echt heel veel zin maar ik ben veel te moe…” “Ja, dat zei je de afgelopen 10 keer ook…” Daarom kun je beter eerlijk en oprecht blijven.
Ik merk dat ik de afgelopen jaren veel vaker moeheid en pijn heb aangehaald als reden om iets niet te doen. In de eerste helft van de periode dat ik nu ziek ben, speelde mijn gezondheid amper een rol in of ik ja of nee tegen iets zei. Naarmate mijn situatie verslechterde (door veel opvlammingen) wil ik wel maar denk ik gewoon echt niet te kunnen door de heftige pijn en het mini beetje energie dat ik vaak heb. Of het altijd zo is dat ik het niet kan, dat weet ik natuurlijk niet. Ook dat is een aanname. Het is gebaseerd op mijn ervaringen van de afgelopen tijd.
“Party pooper”
Ik voel me best vaak een “party pooper” als ik nee zeg, ook omdat ik juist zo graag wil. Dat zo graag willen maakt het nee zeggen echt 10x moeilijker. Ik moet dan een leuk iets missen en daarnaast heb ik te maken met een flinke zelfafwijzing naast natuurlijk de afwijzing die ik vrees van degene tegen wie ik nee zei.
De afgelopen zomermaanden werd ik hier extra veel mee geconfronteerd. Op basis van de adviezen van mijn artsen beslis ik wat voor mij wel of niet verstandig is om te doen. En de meeste dingen waren gewoon niet verstandig. En hoe ik ook nadacht en met andere betrokkenen brainstormde over alternatieven, die waren er regelmatig niet dus dat resulteerde in veel nee’s en teleurgestelde mensen. Dat snap ik. Lang was ik vooral bezig met de gevoelens van die mensen want ik ben een “people pleaser” (ik maak het anderen graag naar de zin) maar nu ging mijn gezondheid echt voor. Het risico was te groot.
Zelf het meest geraakt worden
Pas na een paar weken van dit soort dingen zag ik in dat ik zelf het meest geraakt werd. Ik was namelijk degene die en de leuke dingen miste (de meeste andere mensen konden iets in dezelfde trant met wel iemand anders doen, helaas dan niet met mij maar dat is dan maar even zo) en mezelf keihard veroordeelde. Dubbel rot.
Nu besef ik dat het toch fijn is dat andere mensen aan me denken en me dus toch vragen (ondanks dat ze vaak toch al wel weten dat het antwoord nu nee is), dat ik niks aan hun gevoel kan doen behalve het te accepteren zoals het is en dat ik het voor mezelf niet nog ingewikkelder moet maken dan het is. Het is gewoon rot als je nee moet zeggen tegen iets dat je wel graag wilt. Neem voor je uit automatisme nee zegt wel een moment (of een paar uur) om er echt over na te denken of je nee zegt. Veroordeel jezelf dan daarna niet ook nog eens maar troost je met een fijne gedachte, iets lekkers (niet zo vaak doen als ik dat doe, haha) of iets leuks in het vooruitzicht dat wel kan. Doe ook een tegenvoorstel dat voor jou wel lukt. Dan heb je allebei toch nog dat goede gevoel.
Hoe doe jij dit? Ben je vaak gedwongen nee te zeggen? En neem je jezelf dat ook kwalijk?