Stress maakt de klachten van veel (chronisch) zieken erger. Dit weet ik al een hele tijd en ik probeer daarom ook zoveel mogelijk stress te vermijden. Over het algemeen gaat dat goed, maar er gebeuren ook dingen in het leven waar je niets over te zeggen hebt en die je <helaas> ook niet uit de weg kunt gaan.
Inmiddels alweer twee weken geleden overleed mijn lieve oma. Ze was 96 jaar en eigenlijk nooit ziek (geweest). Op een vrijdag eind juli belandde ze in bed (het was een warme week, dus niet gek dat het zwaar is voor bejaarden) en zondag bezocht ik haar nog. Ze herkende me, praatte met me en at zelfs de helft van haar bord leeg. Ik kreeg haar ook zover een glas water te drinken. Iedereen was blij, het leek erop dat ze weer de goede kant op ging. Tevreden keerde ik huiswaarts. De volgende middag werd ik gebeld: oma lag in coma. Een half uur later was ze overleden.
Ondanks haar hoge leeftijd was het toch een schok. Steeds maar weer krijg je de troost (??) woorden: “Ze was wel heel oud.” Ja, dat weet ik. Maar dat maakt het gemis van iemand niet minder! Het maakt alleen dat je er eerder vrede mee hebt dat het iemands tijd was om te gaan. Ze heeft een mooi leven gehad. Ze heeft op een fijne manier (gezond) een hoge leeftijd bereikt. Maar mis ik haar nu niet zo erg omdat ze ‘al’ 96 jaar was? Nee, zo werkt het helaas niet. Die maandag zat ik flink in de put. Alle tranen waren een enorme aanslag op mijn lichaam en vooral mijn longen. De eerste 2 dagen waren het emotioneelst. Maandagnacht sliep ik niet van alle drukte in mijn hoofd. Pas dinsdagavond keerde de rust terug. Dat was na 1,5 dag – feitelijk nog heel kort dus!
De vrijdag erna was de begrafenis. Niet prettig. ’s Ochtends liep ik al te hijgen toen ik lopend naar het station ging. De emoties kwamen weer terug toen ik de kist zag. Toen we achter (de auto met) de kist aanreden naar de begrafenis en toen ik al die familie zag staan op de begraafplaats.
Ik bedacht me dat ik nu een relatief korte emotionele rouwperiode heb doorstaan, omdat ze zo’n hoge leeftijd heeft bereikt. Het was goed zo. Maar, wanneer dit niet het geval zou zijn, het overlijden van een naaste die veel jonger is, dan kan ik me voorstellen dat een rouwperiode veel langer duurt. En dat is vreselijk zwaar voor je lichaam. Dat is zwaar voor een gezond lichaam (nachten niet slapen, huilen, etc.) maar een lichaam dat niet optimaal functioneert raakt letterlijk in de lappenmand. En dat baart me zorgen. Ik vraag me nu – uit voorzorg – af wat ik dan zou kunnen ondernemen. Het hoort bij het leven. Ja … maar hoe meer stress je kunt vermijden, hoe beter. Dus zeker iets om over na te denken. Hoe pak je zoiets goed aan? Kun je zoiets ‘aanpakken’?